Bangla Speech

Bez kategorii

Cyfrowa przepaść Bośni: Niespodziewany rozwój i utrzymujące się wyzwania związane z łącznością

Bymarcin

2025-06-24
Bosnia’s Digital Divide: Unexpected Expansion and Persistent Connectivity Challenges

Transformacja Internetu w Bośni: Odkrywanie Szybkiego Postępu i Zaskakujących Nierówności w Łączności

“Rzadkie zjawisko hydrologiczne w Australii uchwycone przez satelitę” (źródło)

Aktualny stan rynku internetowego w Bośni

W 2025 roku rynek internetu w Bośni i Hercegowinie przedstawia paradoksalny krajobraz: silny wzrost ogólnej łączności, jednakże ciągłe i czasami rosnące luki w dostępie i jakości. Zgodnie z danymi z Agencji Regulacji Komunikacji (RAK), penetracja internetu osiągnęła 85% gospodarstw domowych pod koniec 2024 roku, w porównaniu do 78% w 2022 roku. Ten wzrost jest napędzany agresywnym wprowadzeniem światłowodów w centrach miejskich oraz zwiększoną konkurencją wśród dostawców, co skutkuje średnimi prędkościami szerokopasmowymi w Sarajewie, Banja Luce i Mostarze przekraczającymi 70 Mbps.

Jednak ten wzrost maskuje znaczące nierówności. Obszary wiejskie i górskie, w których mieszka niemal 40% populacji, wciąż znacznie odstają. W niektórych kantonach penetracja internetu w gospodarstwach domowych pozostaje poniżej 60%, a średnie prędkości mogą wynosić poniżej 10 Mbps. Raport Gospodarki Cyfrowej Banku Światowego podkreśla, że podział cyfrowy w Bośni jest jednym z najszerszych w zachodnich Bałkanach, ponieważ inwestycje w infrastrukturę oraz programy cyfrowej umiejętności nie nadążają za miejskim zapotrzebowaniem.

Użytkowanie internetu mobilnego nadal rośnie: zasięg 4G osiągnął obecnie 95% populacji, a projekty pilotażowe 5G są wdrażane w większych miastach. Liczba aktywnych subskrypcji internetu mobilnego przekroczyła 3,2 miliona na początku 2025 roku, zgodnie z danymi Agencji Statystycznej Bośni i Hercegowiny. Niemniej jednak, przystępność pozostaje problemem: Bośnia zajmuje 28. miejsce na 35 europejskich krajów pod względem wskaźnika ceny szerokopasmowego internetu w odniesieniu do dochodu, według Cable.co.uk.

  • Podział miejski-wiejski: Centra miejskie cieszą się niemal powszechnym dostępem do szybkiego internetu, podczas gdy obszary wiejskie borykają się z wolniejszymi prędkościami i nierównym zasięgiem.
  • Przystępność: Koszty dostępu do internetu pozostają wysokie w stosunku do przeciętnych dochodów, co ogranicza dostęp do internetowych usług dla gospodarstw o niskich dochodach.
  • Umiejętności cyfrowe: Brak programów z zakresu umiejętności cyfrowych pogłębia lukę w łączności, szczególnie wśród osób starszych i mieszkańców obszarów wiejskich.

Podsumowując, chociaż rynek internetowy w Bośni w 2025 roku charakteryzuje się imponującym wzrostem, kraj boryka się z pilnymi wyzwaniami związanymi z pokonywaniem podziału cyfrowego i zapewnieniem równego i przystępnego dostępu dla wszystkich obywateli.

Nowe technologie i wzorce adopcji

W 2025 roku krajobraz internetowy Bośni i Hercegowiny charakteryzuje się paradoksalnym połączeniem szybkiego rozwoju technologicznego i utrzymujących się luk w łączności. Kraj ten odnotował wzrost adopcji internetu, z wskaźnikiem penetracji wynoszącym około 80% populacji, w porównaniu do 72% w 2021 roku (DataReportal). Ten wzrost napędzany jest przez wzrost użytkowania smartfonów, przystępne plany taryfowe oraz rozwijające się sieci 4G i wschodzące sieci 5G w centrach miejskich.

Nowe technologie przekształcają doświadczenia cyfrowe w Bośni. Wprowadzenie 5G, mimo że ograniczone do Sarajewa i kilku dużych miast, umożliwiło szybsze usługi mobilnego internetu i wsparcie rozwoju aplikacji IoT w sektorach takich jak logistyka i rolnictwo (Total Telecom). Platformy e-commerce oraz usługi bankowości cyfrowej również odnotowały dwucyfrowy wzrost, odzwierciedlając szerszy trend w kierunku transakcji online i cyfrowej włączenia finansowego.

Jednak te postępy maskują znaczne nierówności. Obszary wiejskie i górskie nadal pozostają w tyle, z niektórymi obszarami zgłaszającymi wskaźniki penetracji internetu poniżej 50%. Problemy z infrastrukturą, takie jak przestarzałe linie miedziane i ograniczone wdrożenie światłowodów, hamują łączność poza miejskimi ośrodkami (Bank Światowy). Przerwa cyfrowa jest dodatkowo poglądana przez czynniki socjoekonomiczne, ponieważ gospodarstwa o niższych dochodach i osoby starsze mają mniejsze szanse na niezawodny dostęp do internetu.

Inicjatywy rządowe, w tym Krajowa Strategia Szerokopasmowa, mają na celu zlikwidowanie tych luk poprzez stymulowanie prywatnych inwestycji i wykorzystanie funduszy UE do rozwoju internetu na obszarach wiejskich. Jednak postęp wciąż jest powolny z powodu przeszkód regulacyjnych i fragmentacyjnych struktur zarządzania (Komisja Europejska).

  • Podział miejski a wiejski: Centra miejskie cieszą się niemal powszechnym dostępem do szybkiego internetu, podczas gdy obszary wiejskie borykają się z ciągłymi problemami z łącznością.
  • 5G i IoT: Wczesna adopcja w wybranych miastach przyczynia się do innowacji, ale ogólnokrajowy zasięg będzie potrzebował jeszcze kilku lat.
  • Usługi cyfrowe: E-commerce i usługi fintech rozwijają się, ale umiejętności cyfrowe i dostęp pozostają barierami dla wielu.

Podsumowując, internet w Bośni w 2025 roku to historia imponującego wzrostu w cieniu wyraźnych nierówności. Zajęcie się tymi lukami będzie kluczowe dla wspólnej transformacji cyfrowej i rozwoju gospodarczego w nadchodzących latach.

Główni gracze i dynamika rynku

W 2025 roku krajobraz internetowy Bośni i Hercegowiny charakteryzuje się zarówno niezwykłym postępem, jak i utrzymującymi się nierównościami. Kraj ten odnotował wzrost adopcji cyfrowej, z penetracją internetu osiągającą około 80% populacji, w porównaniu do 72% w 2021 roku (DataReportal). Ten wzrost jest napędzany przez zwiększone użycie smartfonów, wspierane przez rząd inicjatywy cyfryzacji oraz rozwój zasięgu 4G/5G w centrach miejskich.

Główni gracze

  • BH Telecom: Państwowy gigant pozostaje liderem rynku, kontrolując ponad 40% abonamentów internetu stacjonarnego i mobilnego. BH Telecom zainwestował znaczne sumy w infrastrukturę światłowodową i rozwój 5G, szczególnie w Sarajewie i innych dużych miastach (BH Telecom).
  • Telekom Srpske (m:tel): Spółka córka Telekom Srbija, m:tel jest drugim co do wielkości dostawcą z silną obecnością w Republice Srpskiej. Firma skoncentrowała się na rozwoju obszarów wiejskich i przystępnych pakietach danych mobilnych (m:tel).
  • HT Eronet: Obsługujący głównie Federację Bośni i Hercegowiny, HT Eronet priorytetowo traktuje modernizację sieci oraz partnerstwa z międzynarodowymi firmami technologicznymi, aby poprawić jakość usług (HT Eronet).

Dynamika rynku

  • Podział miejski-wiejski: Pomimo narodowych zysków, obszary wiejskie w znacznej mierze pozostają w tyle, a niektóre regiony zgłaszają wskaźniki penetracji internetu poniżej 50%. Problemy z infrastrukturą oraz niskie zachęty komercyjne hamują rozwój, pozostawiając tysiące osób bez niezawodnego dostępu (Bank Światowy).
  • Środowisko regulacyjne: Agencja Regulacji Komunikacji (CRA) wprowadziła nowe aukcje widma i uprościła licencjonowanie, co zwiększyło konkurencję i inwestycje. Jednak fragmentacja regulacyjna pomiędzy jednostkami kraju utrudnia krajowe projekty (CRA).
  • Przystępność i umiejętności cyfrowe: Chociaż ceny danych mobilnych spadły o 15% od 2022 roku, przystępność nadal stanowi problem dla gospodarstw domowych o niskich dochodach. Programy umiejętności cyfrowych się rozwijają, ale luki pozostają, szczególnie wśród osób starszych i młodzieży wiejskiej (USAID).

Podsumowując, rynek internetu w Bośni w 2025 roku charakteryzuje się solidnym wzrostem w miejskiej łączności i innowacjach, w kontraście do upartych różnic w dostępie wiejskim i umiejętnościach cyfrowych. Współpraca dominujących telekomów, ewoluujących przepisów i ukierunkowanych inwestycji ukształtuje cyfrową przyszłość kraju.

Prognozowana ekspansja i wzrost użytkowników

Krajobraz internetu w Bośni i Hercegowinie jest przygotowany na znaczną transformację w 2025 roku, z prognozami wskazującymi zarówno na imponującą ekspansję, jak i utrzymujące się nierówności w łączności. Zgodnie z danymi Agencji Regulacji Komunikacji Bośni i Hercegowiny, penetracja internetu osiągnęła około 82% w 2023 roku, w porównaniu do 77% w 2021 roku (CRA BiH). Analitycy prognozują, że do końca 2025 roku penetracja może przekroczyć 87%, na co wpływ ma wzrost adopcji internetu mobilnego oraz rządowe inicjatywy cyfryzacji.

Użytkowanie internetu mobilnego jest kluczowym czynnikiem wzrostu. Liczba subskrypcji internetu mobilnego wzrosła o 9% rok do roku w 2023 roku, a zasięg 4G osiągnął teraz ponad 95% populacji (Statystyki ITU). Oczekiwane wprowadzenie sieci 5G, które ma się rozpocząć pod koniec 2024 roku, ma na celu dalsze przyspieszenie wzrostu użytkowników i poprawę jakości usług, szczególnie w centrach miejskich, takich jak Sarajewo i Banja Luka.

Pomimo tych postępów, Bośnia boryka się z wyraźnymi różnicami regionalnymi. Obszary wiejskie i górskie znacząco odstają od swoich miejskich odpowiedników, a niektóre gminy zgłaszają wskaźniki penetracji internetu poniżej 60%. Problemy z infrastrukturą, wysokie koszty wdrożenia oraz ograniczone umiejętności cyfrowe przyczyniają się do tej cyfrowej przepaści (Bank Światowy). Krajowa Strategia Szerokopasmowa ma na celu rozwiązanie tych problemów, dotując projekty łączności na obszarach wiejskich i wspierając partnerstwa publiczno-prywatne, ale postęp pozostaje nierówny.

Demograficznie, młodsze pokolenie Bośniaków (w wieku 16-34 lata) stanowi najbardziej aktywnych użytkowników internetu, z ponad 95% regularnie korzystających z usług online, podczas gdy korzystanie z internetu wśród osób powyżej 55 roku życia wynosi poniżej 60% (Eurostat). Ta różnica pokoleniowa podkreśla potrzebę ukierunkowanych programów umiejętności cyfrowych jako część szerszych działań rozwojowych.

Podsumowując, sektor internetu w Bośni w 2025 roku ma doświadczyć solidnego wzrostu użytkowników i modernizacji technologii, jednak kraj musi zmierzyć się z utrzymującymi się lukami w łączności. Zlikwidowanie tych przepaści będzie kluczowe dla zapewnienia inkluzywnego postępu cyfrowego i maksymalizacji korzyści społeczno-ekonomicznych ze zwiększonego dostępu do internetu.

Różnice w łączności w różnych regionach

W 2025 roku krajobraz internetu w Bośni i Hercegowinie przedstawia paradoks szybkiego wzrostu i utrzymujących się nierówności. Kraj ten doświadczył znaczącego wzrostu penetracji internetu, z liczbą użytkowników internetu sięgającą około 3,1 miliona, co stanowi niemal 90% populacji (DataReportal). To oznacza znaczący wzrost w porównaniu do lat ubiegłych, napędzany rozszerzającym się zasięgiem internetu mobilnego i rządowymi inicjatywami mającymi na celu poprawę infrastruktury cyfrowej.

Jednak pod tymi wyraźnymi danymi kryją się znaczne różnice regionalne. Centra miejskie, takie jak Sarajewo, Banja Luka i Mostar, cieszą się szybkim światłowodowym i 4G/5G zasięgiem, a średnie prędkości szerokopasmowe przekraczają 70 Mbps (Speedtest Global Index). W przeciwieństwie do tego, wiele obszarów wiejskich i górskich nadal boryka się z ograniczonym dostępem, gdzie prędkości mogą spaść poniżej 10 Mbps lub, w niektórych przypadkach, dostępna jest tylko podstawowa usługa 3G.

  • Podział miejski-wiejski: Podczas gdy penetracja internetu w miastach zbliża się do 98%, obszary wiejskie pozostają w tyle na poziomie około 65%, według najnowszych danych Agencji Regulacji Komunikacji Bośni i Hercegowiny (RAK).
  • Inwestycje w infrastrukturę: Rząd i sektor prywatny zainwestowali ponad 100 milionów euro w rozwój szerokopasmowy od 2022 roku, koncentrując się na sieciach światłowodowych i wdrożeniu 5G (Komisja Europejska).
  • Problemy z przystępnością: Pomimo postępów, Bośnia znajduje się poniżej średniej europejskiej pod względem przystępności internetu, a miesięczne koszty szerokopasmowe sięgają nawet 5% przeciętnego dochodu gospodarstwa domowego w mniej rozwiniętych regionach (Cable.co.uk).

Te różnice mają znaczące implikacje dla włączenia cyfrowego, edukacji i rozwoju gospodarczego. Rządowy program cyfrowy na 2025 rok ma na celu zlikwidowanie luki w łączności poprzez dotacje dla szerokopasmowego internetu na obszarach wiejskich i stymulowanie prywatnych inwestycji. Niemniej jednak eksperci przestrzegają, że bez ukierunkowanych interwencji Bośnia ryzykuje pogłębienie swojego podziału cyfrowego, pozostawiając zdalne społeczności w tyle w obliczu cyfrowej adopcji reszty kraju.

W podsumowaniu, internet w Bośni w 2025 roku to historia imponującego postępu narodowego przyćmionego regionalnymi nierównościami – pilne wezwanie do wprowadzenia polityki, która zapewni wszystkim obywatelom udział w cyfrowej przyszłości.

Oczekiwane wydarzenia i innowacje

W miarę jak Bośnia i Hercegowina zbliża się do 2025 roku, jej krajobraz internetowy jest gotowy na zarówno niesamowity postęp, jak i ciągłe wyzwania. Kraj ten doświadczył wzrostu adopcji cyfrowej, z penetracją internetu wynoszącą około 80% w 2023 roku, w porównaniu do 69% w 2018 roku (DataReportal). Ten wzrost napędzany jest przez zwiększone użycie smartfonów, rządowe inicjatywy cyfryzacji i rozszerzający się zasięg 4G. Wprowadzenie sieci 5G, oczekiwane na przyspieszenie w 2025 roku, obiecuje dalsze poprawienie łączności, szczególnie w miejskich centrach takich jak Sarajewo i Banja Luka (Total Telecom).

Jednak ten postęp maskuje znaczące regionalne nierówności. Obszary wiejskie i górskie nadal pozostają w tyle, a niektóre społeczności zgłaszają wskaźniki penetracji internetu poniżej 50%. Problemy z infrastrukturą, wysokie koszty wdrożenia i ograniczone zachęty dla sektora prywatnego przyczyniły się do tych luk. Strategia Szerokopasmowa, wprowadzona przez rząd, ma na celu rozwiązać te problemy poprzez dotacje projektów szerokopasmowych na obszarach wiejskich oraz wspieranie partnerstw publiczno-prywatnych, lecz wdrożenie postępuje wolno (Komisja Europejska).

Innowacje również są na horyzoncie. Lokalne start-upy wykorzystują poprawioną łączność do tworzenia rozwiązań e-commerce, fintech i e-rządowych dostosowanych do unikalnych potrzeb rynku Bośni. Oczekuje się, że sektor edukacji skorzysta na rozszerzeniu infrastruktury cyfrowej, przy coraz większej liczbie szkół integrujących platformy do nauki online oraz zasoby cyfrowe. Dodatkowo, oczekiwana adopcja technologii chmurowych i IoT w produkcji i rolnictwie może zwiększyć produktywność i konkurencyjność (Bank Światowy).

  • Wprowadzenie 5G: Główne telekomy planują wdrożyć usługi 5G w 2025 roku, koncentrując się początkowo na obszarach miejskich.
  • Łączność wiejska: Rządowe dotacje i wsparcie UE są skierowane na rozwój internetu na obszarach wiejskich, ale postęp wciąż pozostaje nierówny.
  • Innowacje cyfrowe: Oczekuje się, że wzrost lokalnych start-upów technologicznych i cyfrowych usług publicznych przyspieszy.
  • Utrzymujące się luki: Socjoekonomiczne i geograficzne podziały w dostępie do internetu mogą się pogłębić bez ukierunkowanych interwencji.

Podsumowując, podczas gdy sektor internetu w Bośni jest gotowy na zaskakujący wzrost w 2025 roku, kraj stoi w obliczu podwójnej rzeczywistości: szybkich innowacji w połączonych regionach i upartych luk w łączności w innych miejscach. Zajęcie się tymi różnicami będzie kluczowe dla wspólnej transformacji cyfrowej.

Bariery dostępu i obszary do rozwoju

W 2025 roku krajobraz internetu w Bośni i Hercegowinie przedstawia paradoks szybkiego wzrostu i utrzymujących się nierówności. Kraj ten odnotował znaczący wzrost penetracji internetu, z liczbą użytkowników sięgającą około 80% populacji, w porównaniu do 69% w 2020 roku (DataReportal). Ten wzrost jest napędzany przez zwiększoną adopcję smartfonów, rządowe inicjatywy z zakresu cyfryzacji oraz rozszerzający się zasięg 4G. Niemniej jednak, pod tymi obiecującymi danymi kryją się znaczne bariery, które nadal hamują równy dostęp.

  • Podział miejski-wiejski: Podczas gdy centra miejskie, takie jak Sarajewo i Banja Luka, cieszą się szybkim internetem oraz niemal powszechnym zasięgiem, obszary wiejskie i górskie pozostają w tyle. W niektórych odległych obszarach penetracja internetu wynosi poniżej 50%, głównie z powodu trudnych warunków terenowych i wysokich kosztów wdrożenia infrastruktury (Bank Światowy).
  • Przystępność: Pomimo postępów, dostęp do internetu pozostaje kosztowny dla wielu gospodarstw domowych. Średni miesięczny koszt internetu szerokopasmowego wynosi około 20 euro, co może stanowić istotną część dochodu dla osób zarabiających niewiele (Cullen International).
  • Umiejętności cyfrowe: Brak umiejętności cyfrowych, szczególnie wśród osób starszych i marginalizowanych społeczności, ogranicza efektywne korzystanie z usług online. Krajowe badania wskazują, że tylko 55% populacji posiada podstawowe umiejętności cyfrowe (Komisja Europejska).
  • Wyzwania regulacyjne i polityczne: Fragmentacja władzy oraz powolne reformy regulacyjne utrudniają wdrożenie sieci nowej generacji, w tym 5G, która w 2025 roku jest nadal w fazie testowej (Agencja Regulacji Komunikacji Bośni i Hercegowiny).

Obszary do rozwoju są oczywiste. Ukierunkowane inwestycje w wiejską infrastrukturę, partnerstwa publiczno-prywatne w celu dotowania dostępu oraz ogólnokrajowe kampanie z zakresu umiejętności cyfrowych są pilnie potrzebne. Nowa strategia rządu „Cyfrowa Bośnia 2025”, ma na celu rozwiązanie tych luk, lecz jej sukces będzie zależał od skoordynowanych działań i ciągłego finansowania. Wraz z rozwojem cyfrowej gospodarki Bośni, zlikwidowanie tych podziałów będzie kluczowe, aby zapewnić wszystkim obywatelom możliwość uczestnictwa w dokonaniach cyfrowej przyszłości i korzystania z nich.

Źródła i odniesienia

Connecting Ghana: The Digital Divide in Rural Communities

Bymarcin

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *